background

Zachowek

Kwestia zachowku pojawia się najczęściej tam gdzie spadkodawca sporządzając testament pominął osoby najbliższe mu w sensie prawnym lub też przeznaczył dla nich niewielką część swego majątku. Zachowek bowiem to roszczenie pieniężne o wypłatę pewnej części wartości spadku jaki przypadłby uprawnionej osobie, gdyby dziedziczyła według ustawy.

Osobami uprawnionymi do zachowku są:

  • zstępni (czyli dzieci spadkobiercy, a jeżeli te nie dożyły otwarcia spadku to także ich zstępni),
  • małżonek,
  • rodzice spadkodawcy,

pod warunkiem, że osoby te byłyby powołane do spadku z ustawy.

Szczególnym przypadkiem osób uprawnionych do zachowku są tacy spadkobiercy testamentowi, którzy wprawdzie otrzymali pewien udział w spadku, lecz udział ten jest mniejszy niż udział wynikający z dziedziczenia ustawowego.

Zachowek wynosi:

1/2 wartości udziału spadkowego, który przypadałby uprawnionemu przy dziedziczeniu ustawowym.

3/4 wartości udziału spadkowego, który przypadałby uprawnionemu przy dziedziczeniu ustawowym jeżeli jest on małoletnim lub osobą niezdolną do pracy.

Przykład: W testamencie spadkobierca pominął dorosłą córkę z pierwszego małżeństwa, a cały swój majątek zapisał żonie z drugiego małżeństwa oraz dwóm synom z tegoż małżeństwa. Spadek dziedziczą matka w 1/3 oraz synowie z drugiego małżeństwa każdy po 1/3.

Gdyby nie było testamentu  córka zgodnie z ustawą powinna otrzymać 1/4 spadku (ponieważ w takiej hipotetycznej sytuacji z ustawy dziedziczyliby aktualna żona w 1/4, dwóch synów po 1/4 oraz córka 1/4, razem 4/4). Zatem córka może wystąpić do spadkobierców testamentowych z roszczeniem o wypłatę zachowku, który w tym przypadku wyniósłby 1/2 X 1/4 czyli 1/8 wartości całego spadku.